Przepuklina pachwinowa – fakty i mity

Przepuklina pachwinowa to niezrośnięty fragment ściany jamy brzusznej, przez który może wydostawać się fragment jelita czy jajnik. Wielkość przepukliny zależy od rozmiarów niezrośniętego fragmentu jamy brzusznej i może wahać się od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów. Dla właściwego wyobrażenia sobie rozpiętości rozmiarów przepukliny można wskazać, iż mała wada osiąga rozmiary groszku, ale może być również tak duża jak mandarynka.

Przepuklina jest wadą wrodzoną, która powstaje już w życiu płodowym. Przy prawidłowym rozwoju dziecka jama brzuszna jest początkowo nieszczelna aby w późniejszym okresie życia płodu zamknąć się, zaś ściany wyścielone błoną otrzewnową zarastają. Nieprawidłowy przebieg tego procesu prowadzi do powstania tzw. worka przepuklinowego, do którego zaczyna przemieszczać się zawartość jamy brzusznej – najczęściej są to jelita, ale jak pisaliśmy wyżej u dziewczynek mogą to być również jajniki. Przepuklina u starszych dzieci może natomiast powstać w wyniku urazu. Jej głównym objawem jest powstające w okolicach pachwiny wybrzuszenie (wpuklone jelito), które daje się wyczuć przy dotyku. Nie daje jednak żadnych innych objawów, a samo wpuklenie jelita pojawia się okresowo – najczęściej podczas kaszlu, wysiłku czy płaczu. Po pewnym czasie fragment jelita wraca na swoje miejsce a wybrzuszenie pachwiny znika.

Jeżeli stwierdzimy u naszego dziecka symptomy przepukliny należy poinformować o tym lekarza pediatrę. Jak pisaliśmy wcześniej objawy są okresowe, więc niejednokrotnie zdarzyć się może, że podczas wizyty lekarskiej przepuklina nie jest już widoczna. Jeżeli tak się stanie i ani kasłanie, ani wysiłek (np. podskakiwanie) nie pozwoli nam na wywołania objawów choroby lekarz będzie musiał rozpoznać ją z opisu rodziców. Dlatego warto po zaobserwowaniu wybrzuszenia w pachwinie dziecka dokładnie zapamiętać jak owo wybrzuszenie wyglądało, gdzie było dokładnie ulokowane, jakich było rozmiarów oraz czy było twarde czy miękkie. Warto również pamiętać, iż nawet jednorazowe stwierdzenie przepukliny stanowi w dzisiejszych czasach wskazanie do operacji. Jeszcze kilkanaście lat temu przeprowadzano ją dopiero wówczas, gdy przepuklina powtarzała się i nie chciała cofać.

Podkreślmy jeszcze, iż przepuklina pachwinowa występuje niejako w dwóch wersjach. Jeżeli jelito rzeczywiście pojawia się i chowa w pewnych odstępach czasu, nie dając żadnych dodatkowych objawów nie stanowi wielkiego niebezpieczeństwa dla dziecka. Nie warto jednak zbagatelizować tej dolegliwości, gdyż niejednokrotnie zdarza się, że jelito zaklinuje się w niezrośniętym fragmencie jamy brzusznej, to zaś może się okazać dla dziecka niebezpieczne. Dochodzi do niedrożności oraz zaburzenia krążenia w jelitach, a przepuklinę należy jak najszybciej odprowadzić. Taką niebezpieczną przepuklinę uwięźniętą rozpoznać można po tym, że guz, który pojawia się w pachwinie dziecka jest twardy, boli przy dotyku, nie przesuwa się ani nie poddaje uciskowi. Doraźnie pomoc dziecku możliwa jest poprzez stosowanie ciepłych okładów w okolicach pachwiny. Można też lekko unieść nóżki malca i zachęcić aby nimi poruszał – czasami skutkuje to schowaniem się przepukliny. Jeżeli jednak czynności takie nie przyniosą skutku wizyta w szpitalu jest nieunikniona. Powszechna u dzieci jest również pępkowa odmiana przepukliny. To również niezrośnięty fragment ściany jamy brzusznej, tyle że w okolicach pępka. Guzek, który tam się tworzy to najczęściej uwypuklone jelito bądź otrzewna. Taka wersja przepukliny nie jest specjalnie niebezpieczna i zazwyczaj zarasta samoistnie. Czasem, podobnie jak w przypadku przepukliny pachwinowej, konieczna jest interwencja chirurgiczna, jednak zdarza się to znacznie rzadziej.

Podkreślmy, iż całkowite wyleczenie przepukliny możliwe jest jedynie na drodze operacyjnej. Nie jest to jednak zabieg skomplikowany i stanowi jedną z najczęściej wykonywanych operacji u dzieci do lat trzech. Szacuje się, że prawie połowę wszystkich zabiegów dziecięcych, to właśnie operacje przepukliny. Zabieg ten polega na zszyciu niezrośniętego fragmentu jamy brzusznej, a wykonywana jest przy znieczuleniu ogólnym. W większości przypadków operacja jest tzw. zabiegiem chirurgii jednego dnia, co oznacza, że już kilka godzin po operacji dziecko może wrócić do domu. Na koniec zaznaczmy jeszcze, że przepuklina nie musi być widoczna od razu po narodzinach dziecka. Najczęściej objawia się ona dopiero u bardziej ruchliwych maluchów, około 6 – 8 miesiąca życia. Statystycznie problemy z niezrośniętymi ściankami jamy brzusznej wykrywane są w ciągu pierwszych dwóch latach życia dziecka.